Ο όρος αλλεργία αναφέρεται σε μία πληθώρα αντιδράσεων του ανθρώπινου οργανισμού. Πρόκειται για αντιδράσεις σε διάφορες ουσίες που θεωρεί ξένες και ονομάζονται αλλεργιογόνες. Όταν οι ουσίες αυτές εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα, εκκρίνονται αντισώματα ή απελευθερώνεται ισταμίνη με αποτέλεσμα, τα γνωστά σε όλους συμπτώματα των αλλεργιών.
Ποια είναι τα συνηθισμένα αλλιεργιογόνα;
Οι χιλιάδες αλλεργιογόνες ουσίες της φύσης δε δρουν σε όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Συνεπώς, δεν προκαλούν σε όλους αλλεργίες. Τα πιο συνηθισμένα αλλεργιογόνα στο νησι μας είναι τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, η γύρη της ελιάς, τα οικόσιτα ζώα, το δηλητήριο της μέλισσας και των σφηκών, τα αντιβιοτικά (κυρίως η πενικιλίνη), οι ξηροί καρποί, το ψάρι, τα οστρακοειδή, το αυγό, οι φράουλες και το γάλα.
Συμπτώματα της αλλεργίας
Τα συνήθη συμπτώματα της αλλεργίας περιλαμβάνουν:
· Φαγούρα και δάκρυα στα μάτια
· Κόκκινα μάτια
· Υγρή ή μπουκωμένη μύτη
· Φτάρνισμα
· Δυσκολία στην αναπνοή
· Πονοκέφαλο
· Δερματικά συμπτώματα
· Ταχυκαρδία
Πως να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σύστημα;
Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα σημαντική στην αντιμετώπιση των αλλεργιών, γι’ αυτό και ο ρολος της διατροφης στις αλλεργιες είναι πολύ σημαντικος.
Βιταμίνες
Διάφορες βιταμίνες, με κύρια εκπρόσωπο την αντιοξειδωτική βιταμίνη C, έχουν μελετηθεί ως προς τη δράση τους στο ανοσοποιητικό σύστημα και κατ’ επέκταση, στις αλλεργίες. Φαίνεται πως η βιταμίνη C μειώνει την ισταμίνη ενώ, σε πολλές έρευνες παρατηρήθηκε πως παιδιά που έπασχαν από άσθμα, παρουσίαζαν έλλειψη της βιταμίνης. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά προσχολικής ηλικίας στη χώρα μας, απέδειξε επίσης την προστατευτική δράση της βιταμίνης C. Κύριες πηγές της βιταμίνης C είναι το μπρόκολο, το πεπόνι, το ακτινίδιο, τα πορτοκάλια, οι κόκκινες πιπεριές, ο ανανάς και οι φράουλες.
Από τις υπόλοιπες βιταμίνες, η Ε, με την αντιοξειδωτική της δράση, πιθανώς συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των αλλεργιών. Στην Κρήτη, παιδιά που κατανάλωναν τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα ξηρούς καρπούς, την κύρια δηλαδή πηγή της βιταμίνης Ε μετά το ελαιόλαδο, είχαν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν αλλεργικά συμπτώματα.
Οι βιταμίνες Β6 και Β12 φαίνεται να παρουσιάζουν χαμηλές συγκεντρώσεις, σε παιδιά και ενήλικες με άσθμα, ενώ η χορήγηση συμπληρωμάτων τους, φάνηκε να βοηθάει την αντιμετώπισή του. Πηγές της βιταμίνης Β6 είναι τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα εμπλουτισμένα δημητριακά ενώ της Β12 τα εντόσθια (καρδιά, νεφρά, συκώτι), το κρέας γενικά, τα ψάρια, τα θαλασσινά, το τυρί , το αυγό και το γάλα.
Φλαβονοειδή
Τα φλαβονοειδή, είναι ουσίες που βρίσκονται φυσικά σε φρούτα και λαχανικά και αποτελούν τμήμα των αμυντικών μηχανισμών των φυτών. Φαίνεται πως ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνουν την παραγωγή της ισταμίνης. Βρίσκονται στις πράσινες πιπεριές, στα πορτοκάλια, στα σταφύλια και στα κεράσια.
Ιδιαίτερο λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για μια ουσία που λέγεται κερκιτίνη και ανήκει και αυτή στην κατηγορία των φλαβονοειδών. Βρίσκεται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά με κύριες πηγές της τα μήλα, τα κρεμμύδια, τα μπρόκολο, τα πράσινο και το μαύρο τσάι και το κόκκινο κρασί. Φαίνεται, πως η κερκιτίνη μειώνει την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων ουσιών που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση των αλλεργιών. Οι σχετικές έρευνες όμως, έχουν πραγματοποιηθεί μόνο σε ποντίκια.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα, διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη μείωση της φλεγμονής που συνοδεύει μία αλλεργική αντίδραση. Με την προσθήκη ψαριού, που είναι πλούσιο σε ω-3, στη διατροφή παιδιών μείωσε κατά 30%-50% την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος.
Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο διευκολύνει την αναπνοή και με αυτό τον τρόπο βοηθάει την αντιμετώπιση των αλλεργιών. Μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μ. Βρετανία σε ενήλικες που έπασχαν από άσθμα, φανέρωσε την ιδιαίτερη σημασία που έχει η επαρκής πρόσληψη μαγνησίου. Ωστόσο, η πρόσληψή του απαιτεί προσοχή, καθώς αν είναι υπερβολική, ενδέχεται να οδηγήσει σε διάρροιες. Οι καλύτερες διατροφικές πηγές μαγνησίου είναι το αβοκάντο, οι μπανάνες, το μπρόκολο, το μαύρο ρύζι, ο μπακαλιάρος, τα φασόλια, τα μπαρμπούνια, το σπανάκι, οι γλυκοπατάτες, το γιαούρτι και τα καρύδια.
Σελήνιο και Ψευδάργυρος
Υπάρχουν ενδείξεις πως η επαρκής πρόσληψη σεληνίου και ψευδαργύρου μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά έναντι των αλλεργιών. Και τα δύο στοιχεία συμβάλλουν σημαντικά στη λειτουργία της βλέννας, ενός από τους πιο σημαντικούς αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού.
Ασθενείς με άσθμα εμφανίζουν σε μελέτες, χαμηλές τιμές των δύο αυτών ιχνοστοιχείων στο πλάσμα, συγκριτικά με τους μη πάσχοντες.
Κύριες πηγές σεληνίου είναι τα οστρακοειδή, τα ψάρια, το κρέας, οι ξηροί καρποί και τα εμπλουτισμένα με σελήνιο δημητριακά, ενώ βασικές πηγές ψευδαργύρου είναι τα οστρακοειδή, τα φασόλια, τα καρύδια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, ο πασατέμπος και οι ηλιόσποροι.
Προβιοτικά
Αν και η έρευνα για τη δράση των προβιοτικών στις αλλεργίες απαιτεί μεγαλύτερη διερεύνηση, υπάρχουν ενδείξεις πως συγκεκριμένα στελέχη προβιοτικών μπορεί να έχουν θεραπευτικά αποτελέσματα.
Μεσογειακή Διατροφή
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί έναν εξαιρετικό τρόπο να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό και να αντιμετωπιστούν οι αλλεργίες. Πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι μία διατροφή χαμηλή σε φρούτα, λαχανικά και ψάρι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο άσθματος.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη από Έλληνες, Βρετανούς και Ισπανούς επιστήμονες έδειξε, ότι τα παιδιά εκεί παρουσίαζαν πιο σπάνια αλλεργίες ή άσθμα. Το αποτέλεσμα αυτό αποδόθηκε στο τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες. Κι αυτό, γιατί οκτώ στα δέκα παιδιά κατανάλωναν φρέσκα φρούτα, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, ενώ τα 2/3 αυτών, έτρωγαν φρέσκα λαχανικά επίσης δύο φορές την ημέρα.
Φάνηκε λοιπόν, πως μία καθημερινή διατροφή με μήλα, πορτοκάλια και ντομάτες δρα προστατευτικά έναντι των αλλεργιών και του άσθματος. Σημαντικό ρόλο φάνηκε να έχουν και τα καρύδια, αφού τα παιδιά που τα κατανάλωναν, παρουσίαζαν λιγότερη δύσπνοια. Όλες οι τροφές που προαναφέρθηκαν, είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε αντιοξειδωτικά συστατικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό.
Όσοι λοιπόν ταλαιπωρούνται από τα δυσάρεστα συμπτώματα των αλλεργιών καλό είναι να ακολουθούν τις αρχές της Μεσογειακής Διατροφής στην καθημερινότητά τους: με καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, κατανάλωση ξηρών καρπών και ψαριών.
Χαρακτηριστικό επίσης της Μεσογειακής Διατροφής είναι η μη συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και κορεσμένων λιπαρών. Πρέπει να τονισθεί ότι όλα τα παραπάνω είναι χρήσιμα κυρίως προληπτικά.
Τι να προσέξετε;
Όταν η αλλεργία εμφανιστεί (και ειδικά όταν είναι σε έξαρση), καλό είναι να αποφεύγετε τα τρόφιμα που έχουν χαρακτηριστική αλλεργιογόνο δράση όπως:
· Ξηροί καρποί
· Ψάρι
· Οστρακοειδή
· Αυγό
· Φράουλες
· Γάλα
