Updated: Oct 25, 2018
Το σοφό ρητό «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν», στο θέμα της ενυδάτωσης του οργανισμού βρίσκει ακόμη… σοφότερη εφαρμογή!
Το νερό είναι, για τον οργανισμό μας, πολύτιμο όσο και το οξυγόνο που αναπνέει! Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αποτελεί το 50-60% του βάρους του και ότι, χωρίς νερό, δεν μπορούμε να ζήσουμε περισσότερες από 3 μέρες, το πολύ! Η συμβολή του είναι αποφασιστική, μεταξύ άλλων, για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, τη διαδικασία της πέψης, τη μεταφορά θρεπτικών συστατικών και τη διατήρηση της ελαστικότητας της επιδερμίδας. Γι’ αυτό και με μία μόνο φράση θα μπορούσαμε να πούμε ότι, «των φρονίμων τα παιδιά, πριν διψάσουν, πίνουν!».
Σήμα κινδύνου!
Γιατί η δίψα δεν είναι, απλώς, ένα αίσθημα, αλλά ένα σήμα του οργανισμού ότι το επίπεδο της υγρασίας του έχει μειωθεί και έχει ανάγκη από άμεση ενυδάτωση. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι, αν χάσουμε έστω και το 2% από αυτή την απαραίτητη υγρασία, θα εμφανίσουμε συμπτώματα όπως, έλλειψη συγκέντρωσης, αδυναμία μνήμης και μειωμένη απόδοση κατά την εργασία, το διάβασμα, ακόμα και την οδήγηση. Γι’ αυτό και είναι επιτακτική ανάγκη να προλαβαίνουμε τη δίψα και να αντικαθιστούμε την ποσότητα του νερού που, καθημερινά, αποβάλλει φυσιολογικά ο οργανισμός μας μέσω της αναπνοής, της εφίδρωσης και της λειτουργίας των νεφρών και του εντέρου.
Νερό δεν είναι μόνο το νερό!
Πριν από λίγα μόνο χρόνια πιστεύαμε πως αρκεί να πίνουμε 6-8 ποτήρια νερού για να καλύψουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας. Ευτυχώς όμως, οι πρόσφατες συστάσεις του Ινστιτούτου Ιατρικής της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, ανατρέπουν την συγκεκριμένη πεποίθηση και μας απαλλάσσουν από αυτό το συχνά ανέφικτο «καταναγκασμό»! Νερό, λένε σήμερα οι ειδικοί –και μάλιστα, αρκετό- υπάρχει σε όλα τα τρόφιμα και τα ροφήματα που καταναλώνουμε καθημερινά! Τα δημητριακά, για παράδειγμα, περιέχουν έως και 40% νερό, τα μεικτά γεύματα 40-70%, ενώ οι έτοιμες σούπες, το γιαούρτι, τα φρούτα και τα λαχανικά 80%. Γι’ αυτό και εκτιμούν ότι, το 20% των ημερήσιων αναγκών ενός ενήλικα για νερό, καλύπτεται με τα τρόφιμα και το υπόλοιπο 80% με τα ροφήματα, τα οποία, εκτός από το πόσιμο νερό, περιλαμβάνουν και όλα τα μη-αλκοολούχα ποτά. Βέβαια, οι απαιτήσεις του οργανισμού σε νερό διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το βάρος, τις κλιματικές συνθήκες και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, αλλά είναι ιδιαίτερα ευχάριστο το γεγονός ότι μπορούμε να τις καλύψουμε, απολαμβάνοντας αγαπημένες μας γεύσεις, όπως γάλα, χυμούς, τσάι, καφέ και αναψυκτικά! Όλα τα ροφήματα, όπως και τα καφεϊνούχα –που κάποτε πιστεύαμε ότι έπρεπε να αποφεύγουμε- περιέχουν, ανάλογα με το είδος τους, από 85% έως και 99% νερό, συντελώντας στην πολύτιμη ενυδάτωση του οργανισμού.
Υπερενυδάτωση και οι επιπτώσεις της στην υγεία
Περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να συμβεί οξεία πρόσληψη υγρών είναι σε διαγωνισμούς που ενίοτε κάνουν μεταξύ τους νεαρά άτομα με στόχο την κατανάλωση όσο το δυνατόν περισσότερων υγρών -κυρίως αλκοόλ. Επίσης, το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε αθλητές μεγάλων αποστάσεων, οι οποίοι μπορεί να αντιλαμβάνονται λανθασμένα μηνύματα δίψας, πίνοντας έτσι μεγάλες ποσότητες νερού οι οποίες στην πραγματικότητα δεν χρειάζονται. Ο συνδυασμός του τελευταίου μαζί με την αυξημένη απώλεια ηλεκτρολυτών, μέσω της εφίδρωσης, οδηγεί σε υπονατριναιμία (μειωμένα επίπεδα νατρίου), με αρνητικές συνέπειες. Συγκεκριμένα η υπονατριναιμία έχει ως αποτέλεσμα να εισέρχεται νερό στο εσωτερικό των κυττάρων προκαλώντας τους διόγκωση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, ναυτία, σύγχυση, υπνηλία, καθώς και σε διαταραχές συμπεριφοράς. Όταν το φαινόμενο αυτό συμβεί σε ακραίο βαθμό μπορεί να έχουμε σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, μείωση της αιματικής ροής οι οποίες με την σειρά τους ακολουθούνται από δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, κώμα μέχρι και θάνατο. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί και οξεία νεφρική ανεπάρκεια, λόγω της αυξημένης λειτουργίας των νεφρών.
Η χρόνια αυξημένη πρόσληψη υγρών έχει επίσης αρνητικές συνέπειες στην υγεία του ατόμου και χαρακτηρίζει συνήθως παθήσεις στις οποίες υπάρχει το φαινόμενο της πολυδιψίας. Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή κάποιες ψυχιατρικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια συχνά παρουσιάζουν αυξημένη πρόσληψη υγρών. Υπάρχουν και άτομα όμως χωρίς παθολογικά ευρήματα που μπορεί να συνηθίζουν να καταναλώνουν υψηλές ποσότητες νερού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο οργανισμός μπορεί να διατηρήσει μια σχετική ισορροπία, μέσω του νεφρικού συστήματος, όμως η συνεχής διατήρηση χαμηλών επιπέδων νατρίου στο σώμα φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καταγμάτων στους ηλικιωμένους. Η υπονατριναιμία μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στο άτομα και αυξημένη επαναρρόφηση νατρίου από τα οστά. Έρευνα αναφέρει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης είναι τριπλάσιος σε άτομα που έχουν μέτρια υπονατριναιμία συγκριτικά με τα άτομα που έχουν φυσιολογικές τιμές νατρίου.
Συμπέρασμα
Όπως αντιλαμβανόμαστε, ακόμη και στην περίπτωση του νερού και της ενυδάτωσης, χρειάζεται μέτρο. Τα φαινόμενα της αφυδάτωσης και της υπερενυδάτωσης μπορεί να μην είναι και τόσο συχνά, δεν παύουν όμως να υφίστανται. Το χρώμα των ούρων είναι ένας καλός δείκτης της ενυδάτωσης, αφού δεν πρέπει να είναι σκουρόχρωμο, υποδηλώνοντας έτσι μειωμένη πρόσληψη υγρών, αλλά ούτε και τελείως διαυγές, κάτι που φανερώνει αυξημένη κατανάλωση υγρών. Ιδανικά οι συστάσεις για ενήλικες είναι η ημερήσια πρόσληψη να φτάνει τα 2-3 λίτρα υγρών.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αποδοθεί δεκάδες μαγικές ιδιότητες στην πρωινή- καθημερινή κατανάλωση χλιαρού νερού με χυμό λεμονιού: αποτοξίνωση, απώλεια βάρους, αντιμετώπιση φλεγμονών, αναγέννηση οργανισμού και άλλες πολλές.
Μύθος: Η καθημερινή πρωινή λήψη χλιαρού νερού με χυμό λεμόνι έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση όλων των τοξινών από τον οργανισμό.
Πραγματικότητα : Δυστυχώς, είναι κάτι πολύ απλό για να είναι αληθινό. Υπεύθυνα όργανα για την αποτοξίνωση είναι το συκώτι, οι νεφροί, οι πνεύμονες και το δέρμα. Λειτουργούν συνεργιστικά, αποβάλλοντας όλες τις τυχόν βλαβερές για τον οργανισμό ουσίες (ονομάζοντάς τις τοξίνες ή μη), αλλά και οποιοδήποτε άλλο παραπροϊόν που δεν χρειάζεται ο οργανισμός. Είναι γεγονός ότι μια ουσία που περιέχεται στο λεμόνι (η λεμονίνη) αυξάνει την παραγωγή ενζύμων του συστήματος καταβολισμού σύμφωνα με εργαστηριακές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια. Εκτός λοιπόν από το ότι δεν υπάρχουν ανάλογες έρευνες στους ανθρώπους, η ποσότητα της λεμονίνης στο συγκεκριμένο διάλυμα είναι μηδαμινή, με αποτέλεσμα και την αντίστοιχη μηδαμινή της επίδραση στην προαγωγή της ενζυμικής παραγωγής. Συνεπώς, η επιτάχυνση ή η αύξηση της διαδικασίας καταβολισμού- απομάκρυνσης βλαβερών ουσιών, ισούται με μηδέν. Γι’ αυτό, αν θέλετε να βοηθήσετε τον οργανισμό σας να αποτοξινωθεί, περιορίστε την έκθεση σε επιβαρυντικούς- τοξικούς για την υγεία παράγοντες, διατροφικούς ή μη.
Μύθος: Αλκαλική Δίαιτα και αλκαλική δράση λεμονιού
Τα τελευταία χρόνια, εμφανίστηκε η καινούργια τάση της αλκαλικής δίαιτας. Τι ορίζει; Κάθε τι που τρώμε ή πίνουμε αφήνει ένα συγκεκριμένο «αποτύπωμα» (αλκαλικό ή όξινο) μετά τη διαδικασία της πέψης, το οποίο και επηρεάζει το pΗ (δείκτης που υποδηλώνει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι κάτι) του αίματος. Συγκεκριμένα, όταν αυτό είναι όξινο, δυσχεραίνεται η απώλεια βάρους και ίσως αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών, όπως ο καρκίνος, η αρθρίτιδα κ.ά.
Πραγματικότητα : Κανένα τρόφιμο δεν μπορεί τόσο απλά να μεταβάλλει το pH του αίματος. Οποιοδήποτε και να είναι θεωρητικά ή και πρακτικά το «αποτύπωμά» του στο γαστρεντερικό σωλήνα, δεν έρχεται σε άμεση επαφή και δεν επηρεάζει το αίμα. Ο οργανισμός μας δουλεύει ασταμάτητα μέσω των νεφρών και των πνευμόνων για να διατηρεί το pH του αίματος σταθερό, και ουσιαστικά, καμιά τροφή δεν μπορεί να το διαφοροποιήσει τόσο απλά.
Μύθος: Το χλιαρό νερό με λεμόνι αυξάνει τον μεταβολισμό.
Πραγματικότητα: Και για αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα που να αποδεικνύει κάτι τέτοιο.
Ακόμα μερικές αλήθειες για το νερό με λεμόνι είναι οι εξής:
- Μπορεί να μην αυξάνει το μεταβολισμό αλλά μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της πείνας και της όρεξης (όπως μπορεί και οποιοδήποτε άλλο υγρό). Είναι αλήθεια πως, αυξάνοντας την πληρότητα του στομάχου, ενισχύεται το αίσθημα του κορεσμού και μειώνεται η ανάγκη για να φας.
- Διεγείρει την κινητικότητα του εντέρου και προάγει την αφόδευση. Με λεμόνι, χωρίς λεμόνι, τσάι, καφές, ζεστά, κρύα, χλιαρά, φέρουν παρόμοιες ή και καλύτερες «παρενέργειες».
- Ενυδάτωση. Η κατανάλωση νερού με λεμόνι ή μη, συμβάλλει στην καλή λειτουργία του οργανισμού.
- Βιταμίνες και ιχνοστοιχεία από το λεμόνι. Τα θρεπτικά συστατικά που θα λάβεις με την προσθήκη του λεμονιού στο νερό (αν και σε ελάχιστη ποσότητα), είναι το κάλιο, η βιταμίνη C και άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
- «Η μέρα μου ξεκινάει καλύτερα, νιώθω καλύτερα». Ακόμα και η εικονική (placebo) αυτή επίδραση στην ψυχική εμβέλεια του ανθρώπου, αρκεί για να γίνει το χλιαρό νερό με λεμόνι, συνήθεια. Ουκ ολίγοι είναι αυτοί που έχουν δηλώσει κατά καιρούς ότι νιώθουν καλύτερα με το σώμα τους με αυτόν τον τρόπο, πιο τονωμένοι, θεωρώντας ακόμα ότι προάγεται επιλογή υγιεινότερων προτάσεων μέσα στη μέρα. Χαίρε ψυχολογία!
Προσοχή στην αλλοίωση του σμάλτου από το λεμόνι και την οξύτητά του (όχι απευθείας βούρτσισμα των δοντιών) αλλά και σε ιστορικό γαστροοισοφαγικής παλινδρόμισης. Το όξινο περιεχόμενο του λεμονιού, θα επιτείνει τα συμπτώματα.
- Ξεκίνα την ημέρα σου με ένα μεγάλο ποτήρι νερό.
- Τοποθέτησε μια μπουκάλα νερού σε ένα ορατό σημέιο έτσι ώστε να καταναλώνεις συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Βάλε γεύση στο νερό σου, φύλλα δυόσμου ή κομμένα φρέσκα φρόυτα (πχ εσπεριδοειδή , φράουλες, καρπούζι , ανανά ή ακόμα άλλα βότανα)
- Κατανάλωσε νερό κατά τη διάρκεια της άσκησης.
ΣΥΝΤΑΓΗ
Νερό με γεύση καρπούζι
2 κομμάτια καρπούζι
1 μικρό lime
Στύψτε το χυμό του lime στο νερό και έπειτα βάλτε το καρπούζι, παγάκια και βάλτε το στο ψυγείο
Νερό με γεύση δυόσμου + αγγούρι
1 χούφτα δυόσμο
1 αγγούρι
